Th. Flöther - Fabryka Maszyn Rolniczych

Theodor Flöther był założycielem przedsiębiorstwa, które przyczyniło się znacznie do rozwoju miasta i znane było daleko poza granicami kraju. Th. Flöther urodził się we wsi Mirkowice (Meiersdorf). Tam też początkowo pracował. u mistrza kowalskiego. Do szkoły uczęszczał w Wicinie (Wit­zen). W roku 1854 ożenił się i przeprowadził do Jasienia, które w tym czasie liczyło 1200 mieszkańców. Początkowo założył warsztat z kuźnią, zajmował się naprawą sprzętów gospodarczych. Następnie rozpoczął produkcję własnej konstrukcji urządzeń rolniczych (np. prosty pług). Jego wyroby charakteryzowały się trwałością, niezawodnością oraz były tanie. Powodowało to, że znakomicie konkurowały z innymi tego typu wyrobami i zdobywały wielu nabywców. Rozpoczął produkcję kieratów i młocarni na potrzeby gospodarstw.
Przekształcenie małej kuźni w fabrykę trwało 15 lat do roku 1869. Do pracy w zakładzie pierwsi zaczęli przychodzić rzemieślnicy z Jasienia i okolic, likwidując swoje warsztaty. Aby fabryka stała się wydajniejsza, wybudował własną odlewnię żeliwa. Firma przekształciła się w duże przedsiębiorstwo, podzielone na specjalistyczne warsztaty. W roku 1870 zakład zatrudniał już 300 pracowników. Rozpoczęto produkcję siewników oraz maszyn parowych. Rozbudowano zakład o nowe warsztaty i  magazyny. W 1885 roku rozpoczęto produkcję urządzeń tzw. Lokomobilbaus, które to stały się specjalnością zakładu.  Do zakładu dobudowano linię kolejową łączącą zakład z koleją państwową (trasa Wrocław – Berlin).

Firma 27 października 1889 przekształciła się w spółkę akcyjną o kapitale 1,4 mln marek, której kierownikiem został Th. Flöther. Zakład posiadał swoje przedstawicielstwo we Wrocławiu. Na terenie firmy wybudowano łaźnie dla pracowników, oraz funkcjonowała stołówka z barem. 
Th. Flöther zmarł 5 kwietna roku 1891. Kierownictwo spółką przejął Hermann Weichardt, który przyczynił się do wzrostu eksportu produkowanych urządzeń. Zmarł w roku 1905. Jego syn Georg Weichardt został nowym szefem firmy. Zakład był wielokrotnie nagradzany m.in. pruskim medalem państwowym, złotym medalem w Bukareszcie, rosyjskim medalem państwowym w Rydze oraz zdobywał czołowe miejsca na wystawach. Stale rozwijająca się firma podnosiła kapitał akcyjny. W roku 1914, wydała akcje o wartości 4 mln marek , w tym też roku wybudowano w fabryce nowoczesne hale produkcyjne. Zakład posiadał 20 patentów oraz 31 zastrzeżonych wzorów użytkowych.
Rozwój miasta był ściśle powiązany z rozwojem zakładu. Zwiększenie zatrudnienia powodowało wzrost liczby mieszkańców Jasienia. Robotnicy wybudowali własne domy mieszkalne w okolicy fabryki oraz w innych częściach miasta, tak powstały ulice obecnie nazwane Waryńskiego i Ogrodowa.
Od roku 1929 sytuacja zakładu zaczęła pogarszać się. Skończyły się zamówienia, a kryzys na giełdach światowych doprowadził do częściowego upadku zakładu. Do roku 1933 zatrudnienie w firmie spadło z ok. 1200 do 100 osób. W roku 1938 zakład przejęła firma Hermana Rausendorfa z zamiarem rozwinięcia dawnego poziomu produkcyjnego. W 1941 w zakładzie pracowało ok. 800 pracowników. W roku 1942 fabrykę przystosowano do produkcji elementów dla niemieckiego lotnictwa, była podwykonawcą zakładów lotniczych Focke-Wulf. Zakład w takim kształcie funkcjonował do roku 1945.
Rodzina Flöther włączała się czynnie w życie miasta. W latach 1933 - 1945 jeden z członków rodziny Flöther był ostatnim burmistrzam przedwojennego Jasienia (Gassen). Burmistrz Max Flöther pełnił funkcję Burmistrza Gassen do 13 lutego 1945. 

 

Zbiorowe zdjęcie pracowników.


Budynek przy obecnej ul.Kolejowej 1, mieszkali tu urzędnicy zatrudnieni w fabryce Flöthera - istnieje do dnia dzisiejszego. Został przebudowany pierwotnie, wewnątrz istniały przejścia umożliwiające przechodzenie pomiędzy wejsciami do budynku (klatkami).

 

Przykłady maszyn produkowanych przez zakład:


Przemysł metalowy m.in. na bazie dawnego przedsiębiorstwa Th. Flöthera istnieje do dnia dzisiejszego, zachowało się kilka hal fabrycznych, w których do dziś wytwarza się konstrukcje metalowe, a główny budynek zakładu przy obecnej ul.XX Lecia został przebudowany na "biurowiec", obecnie w nim znajduje się siedziba Urzędu Miejskiego w Jasieniu.

 

 

Dom – villa "Flöthera" zwany przez współczesnych mieszkańców Jasienia  "pałacem Flöthera", wybudowany w stylu barokowym otoczony był z jednej strony zakładem przemysłowym, a z drugiej pięknym parkiem z ciekawym drzewostanem, którego pojedyncze drzewa zachowały się do dnia dzisiejszego. Do parku przechodziło się zdobionym mostkiem nad rzeką Lubszą. Budynek ocalał czas wojny i do lat 60-tych można było go podziwiać. Następnie zdewastowany został rozebrany. Pozostały jedynie drzewa i jedna z fontann, którą w 1998 w czasie prac porządkowych terenu odkopano - nie podjęto prac renowacyjnych fontanny i terenów zielonych – 2023, teren po zabudowaniach przeznaczony na parking.

Budynek wybudowany był z cegły i miał wysokość ok. 11m. Był podpiwniczony. Piwnice miały wysokość ok. 2 - 2,30m. Wysokość pomieszczeń na parterze wynosiła 4 m. Na I piętro prowadziły kręte schody. Podłogi były drewniane, izolację cieplną stanowiła deska, trzcina i tynk. Na parterze znajdowało się ok. 10 pomieszczeń, a na I piętrze ok. 12. Zachowała się dokumentacja fotograficzna budynku oraz  plany budowlane – inwentaryzacyjne budynku wykonane w latach 60-tych XX wieku.

Co ciekawe wieża budynku w dokumentacji fotograficznej i planach jest po stronie zachodnio – południowej, a na kartach pocztowych i katalogowych widzimy ją od strony północnej. Przebudowano czy błąd grafika powielany w kolejnych reprodukcjach ?
Wieża była na planie ośmiokąta o świdniccy 474 cm, o grubości ścian 38 cm. Na każdej z 2 kondygnacji znajdowało się 5 okien.

 

 

Na cmentarzu w Jasieniu do lat 80 znajdował się okazały grobowiec rodziny Flöther, dziś w tym miejscu znajduje się jedynie tablica upamiętniająca Th. Flöthera.
Jeśli ktoś posiada zdjęcie grobowca Th. Flöthera proszę o przesłanie na adres email.